Jaka jest rola kwasu hialuronowego (HA) w profilaktyce raka i rozwoju raka?

Niektóre badania pokazują, że określone nowotwory (np. rak trzustki) wykorzystują kwas hialuronowy jako pokarm. Nie jest to jednak bardzo zaskakujące. Komórki nowotworowe wykorzystują do wzrostu wiele substancji obecnych w organizmie lub w pożywieniu. Na przykład białko czy aminokwasy przyspieszają wzrost komórek nowotworowych (zwłaszcza glutaminian), podobnie jak witaminy z grupy B (zwłaszcza kwas foliowy), żelazo, przeciwutleniacze, cukier/ węglowodany (komórki rakowe są bardzo zależne od cukru ze względu na efekt Warburga).

Nie oznacza to automatycznie, że przyjmowanie kwasu hialuronowego (HA) zwiększa ryzyko lub rozprzestrzenianie się raka lub, że powoduje raka. Jak dotychczas badania prowadzone na myszach nie udowodniły, że przyjmowanie lub wstrzykiwanie kwasu HA pogarsza stan choroby, namnaża lub powoduje nowotwory.

Poszczególne komórki nowotworowe wydzielają własny kwas hialuronowy, aby dalej rosnąć i sprawić, że guz będzie bardziej niedostępny dla komórek odpornościowych. I oczywiście niektóre guzy mogą spożywać kwas hialuronowy jako pokarm, podobnie jak wiele innych substancji w naszym ciele. Badania wskazują, że zjawisko wpływu endogennego ( własnego ) kwasu HA na rozwój komórek rakowych występuje wówczas gdy określony rodzaj nowotworu pojawia się w organizmie i komórki rakowe same wzmagają produkcję kwasu HA. Tak też wyprodukowany kwas HA stanowi pożywkę dla nowotworu. Badania nad występowaniem kwasu HA wokół nowotworów są prowadzone od ponad 20 lat. Jednakże dopiero teraz naukowcy skupiają się na odnalezieniu sposobu, na zmniejszenie nadprodukcji kwasu HA przez te komórki rakowe i wykorzystanie kwasu HA jako markera zlokalizowania ogniska komórek rakowych.

Kwas hialuronowy jest częścią macierzy zewnątrzkomórkowej (ECM), która osadza i skleja ze sobą komórki. Aby rak mógł rosnąć i tworzyć przerzuty, musi w jak największym stopniu uwolnić się od otaczającego kwasu HA. Widzimy, że zdrowa i silna ECM ( macierz zewnątrzkomórkowa ) może chronić przed rakiem lub ograniczać rozprzestrzenianie się komórek rakowych. Na przykład, jednym z powodów, dla których kretoszczury rzadko chorują na raka, jest to, że mają dużo kwasu hialuronowego. Badania pokazują również, że regulacja w górę produkcji HA zwiększa długość życia. I że podawanie organizmom HA w pożywieniu również wydłuża życie. Nie jest to zaskakujące, że HA jest zaangażowany w raka, ale w dobry sposób: rak próbuje rozłożyć HA, aby dalej rosnąć i rozprzestrzeniać się (przerzuty). To dodatkowo wyjaśnia, dlaczego podwyższone poziomy HA we krwi są związane z (bardziej agresywnym) rakiem, biorąc pod uwagę, że guzy rozkładają HA, a fragmenty HA trafiają do krwi.

Kwas hialuronowy jest znany w guzach trzustki, ale nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Michigan Health Rogel Cancer Center pokazuje, że własny kwas hialuronowy działa również jako pokarm dla komórek rakowych. Odkrycia te, opublikowane niedawno w eLife, dostarczają informacji na temat wzrostu komórek raka trzustki i wskazują nowe możliwości ich leczenia.
https://www.scienc edaily.com/releases/2022/01/220127120154.htm

W kolejnych badaniach przedstawiona rola interakcji hialuronianu z receptorem białka CD44 wydaje się być jeszcze bardziej skomplikowana niż przedstawiano to do tej pory. Mało tego, jej wpływ na rozwój nowotworu nie jest tak jednoznaczny, jak wynikałoby to z dotychczasowych rozważań. Białko receptora CD44, które jest niestandardowym białkiem, odpowiada za złośliwy fenotyp nowotworu, z drugiej strony doniesienia mówią, że ekspresja CD44 wykazuje odwrotną korelację z ryzykiem rozwoju nowotworów. W raku neuroendokrynnym szyjki macicy stwierdzono, że wysoki poziom receptora CD44 wpływa na hamowanie przerzutowania. Podobnie w raku piersi, interakcja kwasu HA-CD44 chroniła przed przerzutowaniem. W nowotworach prostaty także uzyskiwano podobne wyniki, choć późniejsze badania wskazują, że CD44 raczej sprzyja przerzutowaniu. Wszystko wskazuje na to, że rolę interakcji HA-CD44 oraz to, który wariant alternatywnego składania receptora uczestniczy w rozwoju nowotworu, należałoby badać oddzielnie dla każdego przypadku.

Hialuronian obecny w macierzy zewnątrzkomórkowej nowotworów wydaje się być zatem bardzo złożoną mieszaniną cząsteczek biopolimeru i ich fragmentów, których rola wymaga dalszych badań dla ustalenia ich wpływu na proces nowotworzenia. Można wysunąć wniosek, że nie sama obecność hialuronianu, ale obrót związku (turnover ), a przez to występowanie cząsteczek polimeru o szerokim zakresie długości, może być kluczowe dla rozwoju nowotworu.

Hialuronian jest związkiem bardzo niejednorodnym, stanowi złożoną mieszaninę cząsteczek o różnej długości łańcucha. Rola poszczególnych cząsteczek hialuronianu w procesie nowotworzenia jest niewystarczająco jasna. Liczne badania opisują sumaryczny wpływ tej mieszaniny na proces nowotworzenia. Określanie wpływu izolowanych cząsteczek hialuronianu na nowotwór wydaje się być jednak mało zasadne z punktu widzenia praktyki klinicznej, w której istotny jest obserwowany in vivo efekt.

Na podstawie dostępnych publikacji naukowych hialuronian i procesy jego metabolizmu można uznać za tarcze działania potencjalnych leków przeciwnowotworowych. Przeprowadzone badania pozwalają z optymizmem spojrzeć w kierunku przyszłości farmakoterapii opartej o hialuronian.
https://journals.viamedica.pl/nowotwory_journal_of_oncology/article/download/52034/38768

W innych badaniach już dochodzimy do innowacyjnego spojrzenia na kwas hialuronowy jako nanonośnika leków na bazie kwasu hialuronowego jako nowy system dostarczania leków do chemioterapii raka. Obecność HA na powierzchni nanonośników skutkuje zwiększoną skutecznością i bezpieczeństwem leku oraz skutecznym dostarczaniem leku do komórek nowotworowych dzięki tendencji do wiązania się z receptorem CD44, który jest obficie obecny na powierzchni komórek nowotworowych. W rezultacie sześć badań wykazało, że te nanonośniki oparte na HA mogą potencjalnie hamować wzrost guza. W jednym badaniu nie zaobserwowano różnicy w szybkości hamowania wzrostu guza w porównaniu z wolnym lekiem. W kilku badaniach nie porównywano również szybkości hamowania wzrostu nowotworu przez te nanonośniki. Ponadto zastosowanie nanonośników leków na bazie HA doprowadziło do zwiększonego komórkowego wychwytu leku w siedmiu badaniach.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8602596/

Jak już wspomnieliśmy powyżej, CD44 jest głównym receptorem dla HA, który jest wyrażany na powierzchni niektórych komórek. Interakcja między HA i CD44 została zbadana w szerokim zakresie funkcji komórkowych, w tym proliferacji, różnicowaniu, migracji, angiogenezie i wiązaniu cytokin, chemokin i czynników wzrostu z odpowiednimi receptorami. Interakcja między HA i CD44 jest również znana jako mediator sygnalizacyjny dla przeżycia komórek i endocytozy. Istnieją różne badania opisujące zdolność HA do celowania w komórki nowotworowe, co prowadzi do pojawienia się nowych strategii leczenia opartych na HA. Istnieją również różne doniesienia wskazujące na zwiększoną ekspresję transbłonowego receptora CD44 na różnych komórkach nowotworowych, zwłaszcza raka płuca. Ostatnio wykazano, że istnieje istotny związek między zwiększoną ekspresją CD44, a wskaźnikami klinicznymi, takimi jak stopień zaawansowania nowotworu i zróżnicowanie komórek nowotworowych u pacjentów z rakiem. Biorąc pod uwagę silną tendencję HA do wiązania się z receptorem CD44 na komórkach nowotworowych, zwrócono dużą uwagę na zastosowanie HA jako odpowiedniej powłoki na powierzchni nanonośników leków.

Nie można zapominać o tym, że naturalny kwas hialuronowy, który mamy w organizmie, jest niezwykle ważny i niezbędny do tworzenia się tkanki łącznej, która jest najpowszechniejszą tkanką w organizmie. Kwasu HA w organizmie mamy ok. 15-20 gramów, co przy wadze np. 70 kg stanowi mikro ilość.
Liczy się jednak jego rola, a nie objętość, a ona jest istotna, gdyż kwas hialuronowy tworzy mikro środowisko, które umożliwia funkcjonowanie tkanek, nie tylko skóry. Jak już wiadomo kwas HA odpowiada za gojenie się ran oraz za prawidłową pracę komórek. Jest dla komórek jak pęcherz płodowy z płynem owodniowym dla rozwijającego się w tracie ciąży dziecka. Płód może swobodnie pływać, ma idealną temperaturę i wilgotność, warunki do rozwoju. Swoją drogą kwas także występuje w pępowinie Whartona – jest to substancja znajdująca się w sznurze pępowinowym, na którą składają się głównie mukopolisacharydy (kwas hialuronowy i siarczan chondroityny). Kwas HA uwielbia wodę i wiąże ją w tkankach. Jest to korzystne działanie, dzięki niemu tkanki są dobrze nawodnione, także płyny maziowy w stawach czy gałka oczna, stąd niezaprzeczalny wpływ kwasu HA na poprawę kondycji stawów, nawilżenia oczu czy właśnie skóry.

Jak wiemy, osoby ze zdiagnozowanymi nowotworami mają mnóstwo przeciwskazań do zabiegów jak i masę wskazań do zachowania odpowiednich kroków w żywieniu jak i suplementacji. Ponieważ przy tej jednostce chorobowej dotąd nie stwierdzono jasno i nie udowodniono żadnych przeciwskazań do stosowania suplementów diety zawierających kwas hialuronowy, kolagen, witaminy grupy B itd. warto zachować środki ostrożności i stosować dietę zgodnie z zaleceniami lekarzy oraz innych specjalistów i na czas choroby unikać suplementacji dodatkowych składników, które mogę potencjalnie “dożywiać” komórki rakowe, a nie wyłącznie te zdrowe. Co więcej mitem jest unikanie zabiegów medycyny estetycznej, czy suplementacji w czasie tejże choroby lub po jej wyleczeniu. Jak już stwierdzono leczenie choroby nowotworowej wysusza, uszkadza i przyspiesza starzenie się skóry jak i pogarsza stan włosów. Udowodniono także, że wygląd zewnętrzny i samopoczucie stanowi ważny aspekt psychologiczny w trakcie trwania choroby i dbanie o siebie wiąże się z dobrym samopoczuciem jak wiarą w siebie czy zdrowym wyglądem.

Zgodnie z literaturą naukową zaleca się, aby każdą jednostkę chorobową traktować osobno w przypadku każdego organizmu. Na dziś dzień, nie ma jasnej odpowiedzi dotyczącej wpływu kwasu hialuronowego szczególnie tego dostarczanego z zewnątrz ( w postaci iniekcji czy suplementacji ) i jego wpływu na chorobę nowotworową.